เมื่อการประท้วงของ 'สองไม่เอา'ในอียิปต์ขาดเสียงสนับสนุน

การชุมนุมครั้งล่าสุดที่จัตุรัสทาห์รีร์มาจากฝ่าย '2 ไม่เอา'ที่ต่อต้านทั้งกลุ่มภราดรภาพมุสลิมและกองทัพ  แต่ผู้คนในอียิปต์อยู่ในสภาพเบื่อหน่ายการเมือง และดูเหมือนการประท้วงครั้งนี้จะไม่ได้รับการสนับสนุนเท่าที่ควร

20 พ.ย. 2556 สำนักข่าวอัลจาซีรากล่าวถึงสถานการณ์การชุมนุมช่วงวันที่ 19 พ.ย. ที่ผ่านมาซึ่งเป็นวันที่มีความสำคัญสองอย่างในอียิปต์ คือเป็นวันครบรอบเหตุการณ์ความรุนแรงที่ถนนโมฮัมเหม็ด มาห์มูด ในกรุงไคโรเมื่อสองปีที่แล้ว อันเป็นเหตุให้มีผู้เสียชีวิตมากกว่า 40 ราย และอีกหลายพันคนบาดเจ็บ ทำให้มีการชุมนุมเพื่อรำลึกถึงเหยื่อในเหตุการณ์ครั้งนั้น ขณะเดียวกันวันที่ 19 พ.ย. ยังเป็นวันคล้ายวันเกิดของนายพล อับเดล ฟัตตาห์ อัล-ซีซี ผู้ก่อรัฐประหารโค่นล้มอดีตประธานาธิบดีโมฮัมเหม็ด มอร์ซี เมื่อเดือน ก.ค. ที่ผ่านมา

มีคนกลุ่มหนึ่งที่สนับสนุนการรัฐประหารต้องการชุมนุมเพื่อชื่นชมนายพลอัล-ซีซี ทำให้มีผู้ชุมนุมรำลึกเหตุการณ์ความสูญเสียบางส่วนพยายามหลีกเลี่ยงการปะทะด้วยการเลื่อนวันชุมนุมขึ้นมาหนึ่งวัน ส่วนกลุ่มผู้สนับสนุนมอร์ซีกลับประกาศว่าพวกเขาจะพาฝูงชนออกมาชุมนุมในลานสาธารณะทุกแห่งให้ได้

แต่เมื่อถึงวันจริง กลุ่มสนับสนุนกองทัพที่เรียกตัวเองว่ากลุ่มทามารอดก็ล้มเลิกแผนการเดินขบวน ขณะที่กลุ่มสนับสนุนมอร์ซีส่วนใหญ่ชุมนุมอยู่ภายในเขตมหาวิทยาลัย มีกลุ่มสนับสนุนผู้ก่อรัฐประหารจำนวนเล็กน้อยเท่านั้นในจัตุรัสทาห์รีร์ในช่วงเช้า ก่อนจะถูกอีกกลุ่มที่มีจำนวนมากกว่าเล็กน้อยขับไล่ออกไป คือกลุ่มที่ต่อต้านทั้งทหารและต่อต้านกลุ่มภราดรภาพมุสลิม พวกเขาเรียกตัวเองว่า 'กลุ่มปฏิวัติ'

"มีฝูงชนพากันเดินขบวนออกมาในย่านใจกลางเมืองกรุงไคโร ตะโกนคำขวัญต่อต้านการปกครองของทหาร (ด้วยคำว่า 'ฆาตกร!') ต่อต้านกลุ่มภราดรภาพมุสลิม (ด้วยคำว่า 'ฆาตกร!') และกลุ่มทางการเมืองแทบจะทุกกลุ่มในอียิปต์"อัลจาซีรากล่าวในรายงาน

ผู้ชุมนุมในกลุ่มนี้บอกว่ามวลชนของพวกเขาไม่ได้ใหญ่นัก สิ่งที่สำคัญกว่าคือการประกาศความคิดให้คนอื่นได้ยิน

อัลจาซีราให้ข้อมูลว่า ประชาชนในอียิปต์อยู่ในภาวะเบื่อหน่ายการเมือง ขณะที่รัฐบาลรักษาการที่มาจากการรัฐประหารเอาแต่พร่ำพูดถึงแต่เรื่องเสถียรภาพ

อย่างไรก็ดี มีผู้เห็นเหตุการณ์วิพากษ์วิจารณ์การประท้วงนี้ ขณะที่สื่อของรัฐอียิปต์ก็บอกว่ากลุ่มผู้ประท้วงนี้เป็นกลุ่มทำลายข้าวของและรุกล้ำพื้นที่ราชการ

ห่างออกไปจากการประท้วงไม่กี่เมตร ประชาชนอีกกลุ่มหนึ่งพากันให้ความสนใจการแข่งขันฟุตบอลโลกรอบคัดเลือกระหว่างอียิปต์กับกาน่ามากกว่า

ความรู้สึกถูกทรยศในอดีต

ในช่วงเดือน พ.ย. เมื่อสองปีที่แล้ว เป็นช่วงใกล้เลือกตั้ง ส.ส. ของอียิปต์หลังจากที่ช่วงต้นปี เกิดการโค่นล้มอดีตประธานาธิบดีฮอสนี มูบารัค กลุ่มภราดรภาพมุสลิมซึ่งให้การสนับสนุนพรรคฟรีดอมส์แอนด์จัสติสของมอร์ซี ปฏิเสธจะเข้าร่วมการประท้วงของ 'กลุ่มปฏิวัติ'เพราะต้องการมุ่งเป้าหมายไปยังการเลือกตั้ง โดยแกนนำของกลุ่มกังวลว่าหากยังคงมีเหตุการณ์ไม่สงบเกิดขึ้นต่อไปจะทำให้การเลือกตั้งล่าช้า ทำให้กลุ่มปฏิวัติมองว่าพวกเขาถูกทรยศ หลังจากที่เคยร่วมประท้วงด้วยกันในการชุมนุมต้านมูบารัค

ในปีถัดมา หลังจากที่กลุ่มภราดรภาพฯ เอาชนะการเลือกตั้ง ส.ส. และการเลือกตั้งประธานาธิบดีได้ มอร์ซีก็มีความพยายามออกกฤษฎีกาเพื่อให้ตนเองมีอำนาจแทบไม่จำกัดและไม่ผ่านการตรวจสอบจากศาล โดยมอร์ซีเองก็ได้รับคะแนนเสียงส่วนหนึ่งจากกลุ่มเสรีนิยมและกลุ่มปฏิวัติที่มองว่าเขาเป็นตัวเลือกที่ดีกว่าฝ่ายคู่แข่ง ซึ่งเคยเป็นนายกรัฐมนตรีในสมัยของมูบารัค แต่การที่มอร์ซีพยายามออกกฤษฎีกาดังกล่าวก็ทำให้เขาสูญเสียแรงสนับสนุนแทบทั้งหมดและอาศัยเพียงฐานสนับสนุนส่วนหนึ่งช่วงสุดท้ายก่อนที่จะถูกรัฐประหารโค่นล้มในเดือน ก.ค.

มีการสร้างอนุสรณ์เพื่อรำลึกถึง "วีรชนผู้เสียสละในการปฏิวัติวันที่ 25 ม.ค. และวันที่ 30 มิ.ย."ขึ้นที่จัตุรัสทาห์รีร์อย่างเร่งรีบ โดยรักษาการนายกรัฐมนตรี ฮาเซม เอล-เบบลาวี เป็นผู้ทำพิธีเปิดเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมา (18 พ.ย.) โดยอนุสรณ์นี้สร้างขึ้นเมื่อสัปดาห์ที่แล้วและมีประชาชนชาวอียิปต์น้อยคนที่ทราบเรื่องนี้

เบบลาวีกล่าวในพิธีการเปิดตัวอนุสรณ์ในเชิงชื่นชมกองทัพว่า "จากความต้องการของประชาชน มีการตอบสนองโดยประสงค์ของพระผู้เป็นเจ้า และกองทัพผู้กล้าของเราที่ยืนเคียงข้างเจตจำนงของประชาชน ทำให้พวกเราบรรลุเป้าหมายการปฏิวัติโค่นล้มระบอบได้ในวันที่ 25 ม.ค. ทำให้ช่วงเวลาเผด็จการหลายสิบปีจบลง"

โดยเหตุการณ์ 25 ม.ค. ระบุถึงวันที่มีการเริ่มประท้วงต่อต้านมูบารัค ส่วนวันที่ 30 มิ.ย. ระบุถึงวันที่เริ่มมีการประท้วงต่อต้านประธานาธิบดีมอร์ซีในรอบล่าสุดก่อนที่จะมีการรัฐประหาร

"มันเป็นอนุสรณ์ที่ถูกสร้างขึ้นโดยผู้ที่สังหารคนเหล่านั้น"

แต่อนุสรณ์แห่งนี้ก็อยู่ได้เพียง 12 ชั่วโมงเท่านั้น ก่อนที่ในช่วงคืนวันจันทร์มีผู้ชุมนุม 'รำลึกการปฏิวัติ'รวมตัวกันที่จัตุรัสอับดีนก่อนจะเดินขบวนมายังจัตุรัสทาห์รีร์และพากันใช้สีสเปรย์ฉีดพ่นคำต่อต้านกองทัพและต่อต้านกลุ่มภราดรภาพมุสลิม ทั้งยังขูดคำจารึกบนหน้าอนุสรณ์ออก

อัมม์ มุสตาฟา หนึ่งในผู้ประท้วงที่จัตุรัสอับดีน ซึ่งลูกชายของเธอถูกสังหารในปี 2554 เธอบอกว่าในวันอังคารจะมีอนุสรณ์เพื่อรำลึกผู้เสียชีวิตในเหตุการณ์วันที่ 25 ม.ค. แต่มันเป็นอนุสรณ์ที่ถูกสร้างโดยผู้ที่สังหารคนเหล่านั้น

ขณะที่ผู้ประท้วงอีกรายคือเรนี ราฟัต กล่าวว่าพวกเขาต้องการให้มีการดำเนินคดีกับผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ไม่ได้ต้องการการเฉลิมฉลอง

อย่างไรก็ตาม การสังหารก็ยังไม่จบสิ้น การประท้วงล่าสุดถูกทางการอียิปต์เข้าปราบปรามจนมีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 1 รายจากการถูกยิงด้วยกระสุนปืนลูกเบอร์ (birdshot) และอีกอย่างน้อย 16 รายได้รับบาดเจ็บ เดิมทีการประท้วงโดยรวมเป็นไปอย่างสงบ แต่ก็มีการปะทะกันกับกลุ่มตำรวจปราบจลาจลที่ยิงแก๊สน้ำตาใส่กลุ่มเยาวชนที่ขว้างปาก้อนหินใส่ รัฐบาลอียิปต์ได้ประณามกลุ่ม "บุคคลที่สาม"ว่าเป็นผู้ปลุกระดมให้เกิดความรุนแรง

สื่อรัฐและเอกชนรายงานข่าวในเชิงตำหนิผู้ประท้วงกลุ่มนี้ หนังสือพิมพ์ อัล-อาราม ของทางการอียิปต์กล่าวหาว่าอนุสรณ์ถูกทำลายโดยกลุ่มผู้อยู่ข้างเดียวกับภราดรภาพมุสลิมและ 'พวกคอมมิวนิสต์'

ในขณะที่มีการชุมนุมก็มีผู้เห็นเหตุการณ์โดยรอบแสดงการต่อต้านหรือไม่เห็นด้วย มีชายคนหนึ่งชื่อฟาตี นาซีฟ บอกว่านายพลซีซี เป็นผู้ปกป้องประเทศชาติและบอกว่าผู้ประท้วงเหล่านี้เป็น 'ขยะ'มีผู้หญิงคนหนึ่งเดินผ่านจัตุรัสบอกว่ากลุ่มผู้ประท้วงกลุ่มนี้เป็น 'ผู้ก่อการร้าย'ซึ่งเป็นคำที่มักใช้แปะป้ายกลุ่มภราดรภาพมุสลิมและผู้สนับสนุน เธอยังได้ต่อว่าการที่ผู้ชุมนุมทำลายอนุสรณ์ บอกว่าอนุสรณ์เป็นสิ่งสร้างแรงดลใจแก่ผู้คน นอกจากนี้ยังมีบางคนที่อยู่ใกล้ๆ พิพิธภัณฑ์อียิปต์หยิบหินที่ถูกขว้างโดยผู้ชุมนุมเพื่อขว้างกลับไปและด่าทอผู้ชุมนุมที่ก่อความวุ่นวาย

อัลจาซีรากล่าวว่า ผู้คนในอียิปต์จำนวนมากรู้สึกว่าสภาพที่เป็นอยู่ในอียิปต์ไม่มีเสถียรภาพ จากการที่ประเทศมีการแบ่งขั้วอย่างมาก รวมถึงมีวิกฤติด้านเศรษฐกิจ ขณะที่นักกิจกรรมบอกว่าพวกเขากำลังรอการจุดประกายบางอย่างเพื่อผลักดันผู้คนกลับไปประท้วงบนท้องถนน แต่การประท้วงเมื่อวันอังคารที่ผ่านมาก็ดูยังจะให้สิ่งที่ต้องการไม่ได้ และในระยะสั้นแล้วอาจจะยิ่งผลักดันให้รัฐบาลประกาศเตือนเรื่องการขาดเสถียรภาพอย่างร้ายแรง

เรียบเรียงจาก

Egypt protests struggle to find an audience, Aljazeera, 20-11-2013
http://www.aljazeera.com/indepth/features/2013/11/egypt-protests-struggle-find-an-audience-201311207236618141.html

Tear gas fired in fatal Cairo protests, Aljazeera, 20-11-2013
http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2013/11/police-fire-tear-gas-at-cairo-protesters-20131119125935367841.html